گفته های استاد سعيد نفيسي در مورد کورش کبیر

در تاريخ علم ومعرفت بارها ديده شده است كه آدمي زادگان روزي در مشكلي فرو رفته اند و شبهتي را بر خود راه
داده اند ، قرن ها هر چه كوشيده اند از آن بيرون آيند جز آنكه تاري ديگر بر روي تار تنيده باشند و مشكلي ديگر بر
مشكل افزوده باشند كاري از پيش نبرده اند . هر توجهي كه در اين راه كرده اند ناروا و نادرست بوده است . قرن ها
بدين منوال گذشته و شبهات گوناگون چون پوست بر پوست روييده و حقيقت را در ميان آن قشرهاي سا لياني از
ديدگان مستور كرده است.
روزي ناگهان دانشمندي بزرگ به نيروي دانش و فراست و روشن بيني با ديدگان شكافنده ي خرد و بينش خويش
بدان حقيقتي كه قرن ها در حجاب بوده است پي برده و بارقه اي از فكر تواناي خويش بر آن تابيده و حقيقت روشن
را از پشت پرده ي ظلماني بيرون كشيده است . بهترين شاهد آشكار بحث بسيار جالب و بسيار عالمانه ايست كه
ترجمه ي آن در اين صفحات به دست خوانندگان است . از روزي كه در مصحف شريف ذكري از ذوالقرنين رفته
است همه مفسرين و مورخين و دانايان اسلام در تحقيق عصر و زمان و شخصيت كسي كه در قرآن بد ان اشارت رفته
است بحث ها كرده و كاوش ها پيش گرفته و رنج هاي جانكاه بر خويشتن هموار كرده اند.

آنچه در اين راه گفته و نوشته اند جز آنكه مشكل بر مشكل بيفزايد و خار راه محققان شود نتيجه اي نبخشيده است .
سال ها بود كه چه در ايران و چه در كشورهاي ديگر اسلامي ذوالق رنين را همان اسكندر مقدوني مي پنداشتند و كسي
در صدد نشده بود با قراين و جهات ديگر تطبيق كند و حقيقت را بجويد و عرضه دارد.
اين مشكل هزار و اند ساله را اخيرا دانشمند نامي جناب علامه ابوالكلام آزاد وزير معارف دانشور هندوستان بدين
خوبي كه درين رساله آشكار است حل كرده و بدين وسيله خدمت شاياني به معارف اسلامي كرده است . چيزي كه بر
سپاس گذاري ايرانيان مي فزايد اين است كه با دلايل متقن و ترديد ناپذير ثابت كرده است كه مراد قرآن شريف از
ذوالقرنين ، كوروش بزرگ شاهنشاه نامي هخامنشي است . اين فخر را امروز با كمال سربلندي مي توان بر مفاخر ديگر
ايران افزود كه قرآن شريف مداح شاهنشاه بزرگ ايران است و اين نعمت علمي و ادبي را مديون به مولانا ابوالكلام
آزاديم. اين است كه من از سوي جامعه ي علمي و ادبي ايران از اين دانشمند بزرگوار در برابر اين خدمت شاياني كه
به ايران و ايراني كرده است صميمانه سپاسگذارم و بقاي وجود عزيز او را از يزدان بزرگ درخواست مي كنم.